Πώς μπορεί να αντιστραφεί η στρατιωτική κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς να βγει καμία πλευρά χαμένη η τουλάχιστον να μη φανεί ότι χάνει;

Αυτό φαίνεται ότι είναι το βασικό ερώτημα που προκύπτει αυτή τη στιγμή στο περίπλοκο γεωπολιτικό και διπλωματικό παίγνιο στο οποίο δεν συμμετέχουν μόνο η Ελλάδα και η Τουρκία, αλλά και οι μεσογειακές χώρες καθώς και οι «μεγάλες δυνάμεις».

Παρά το ότι, όπως είπε και ο πρωθυπουργός στο διάγγελμά του, η συγκέντρωση σημαντικών ναυτικών δυνάμεων σε μια σχετικά μικρή θαλάσσια περιοχή αυξάνει τις πιθανότητες ατυχήματος, φαίνεται ότι καμιά πλευρά δεν επιδιώκει αυτή τη στιγμή περαιτέρω κλιμάκωση. Σημαντικές εξελίξεις είναι επίσης τόσο η «σφήνα Μακρόν» στην κρίση όσο και το ότι μέσα στην ημέρα θα υπάρξει τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ-Ερντογάν.

Αλλά από το να μην υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση μέχρι να σημειωθεί η ζητούμενη αποκλιμάκωση, η απόσταση είναι αρκετά μεγάλη. Δεν μπορεί να υπάρξει αποκλιμάκωση αν συνεχιστεί ο πλους του Oruc Reis και, πολύ περισσότερο, αν η Τουρκία εκδώσει νέα Navex για θαλάσσιες περιοχές πιο δυτικά ή πιο βόρεια της περιοχής που κινούνται τώρα τα τουρκικά σκάφη.

Το μήνυμα Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε χτες διάγγελμα για τα ελληνοτουρκικά, στέλνοντας μηνύματα στην Άγκυρα, τον «διεθνή παράγοντα» και το εσωτερικό της χώρας. Ο πρωθυπουργός κράτησε χαμηλούς τόνους, σε μια γραμμή που εκφράζεται από το δίπολο «νηφαλιότητα –αποφασιστικότητα».

Απευθυνόμενος τόσο στην Άγκυρα όσο και τις δυτικές πρωτεύουσες ο πρωθυπουργός υπογράμμισε:

«Στο ίδιο πλαίσιο νομιμότητας, με αυτοπεποίθηση και χωρίς εκπτώσεις, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με όλους τους γείτονές μας. Δεν φοβόμαστε τον διάλογο, ακόμη και τον πιο δύσκολο, γιατί έχουμε πίστη στο δίκαιο των θέσεών μας. Όμως διάλογος με προκλήσεις και σε κλίμα έντασης είναι, προφανώς, άνευ αντικειμένου».

Επισήμανε επίσης ότι:

«Απαντώντας στην ανάπτυξη του στόλου της Τουρκίας, αναπτύξαμε και εμείς τον δικό μας, θέτοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις μας σε επιφυλακή. Είμαι σίγουρος ότι όλοι οι Έλληνες έχουν την ίδια απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεών μας που έχω και εγώ. Στις προκλήσεις διατηρούμε το σθένος που πηγάζει από την ψυχραιμία και τη σωφροσύνη μας. Αλλά, ταυτόχρονα, μένουμε σε απόλυτη πολιτική και επιχειρησιακή ετοιμότητα».

Ιδιαίτερη σημασία έχει η εξής αποστροφή του διαγγέλματος Μητσοτάκη:

«Δεν σηκώνουμε σημαίες ευκαιρίας. Υψώνουμε τη στάση της ευθύνης και της νομιμότητας. Γιατί δεν γίνεται σοβαρή εξωτερική πολιτική με προπαγανδιστικές φωτογραφίες από ανύπαρκτες σεισμικές έρευνες. Ούτε και με εθνικιστικούς παροξυσμούς προς ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης».

Με αυτά τα λόγια ο πρωθυπουργός δεν στηλίτευσε μόνο τη στάση της τουρκικής κυβέρνησης, αλλά έστειλε και σαφές μήνυμα στο εσωτερικό, υποστηρίζοντας ότι:

  • Πρώτον, παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, το Oruc Reis δεν κάνει σεισμικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
  • Δεύτερον, πρέπει να μπει φραγμός στις προτροπές του τύπου «βυθίστε το Oruc Reis».

Η «απάντηση» Ερντογάν

Σήμερα ο Ταγίπ Ερνογάν έστειλε τα δικά του μηνύματα, «απαντώντας» τρόπον τινά στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Μιλώντας στην Άγκυρα στη συνδιάσκεψη των επικεφαλής των νομαρχιακών επιτροπών του κόμματός του, ο Τούρκος Πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι η χώρα του «δεν εποφθαλμία τα δίκαια των άλλων, αλλά δεν επιτρέπει να καταπατήσουν και τα δικά της δίκαια».

Υπογράμμισε δε ότι:

«Ο δρόμος της λύσης στην Ανατολική Μεσόγειο περνάει μέσα από τον διάλογο και τις διαπραγματεύσεις. Αν λειτουργήσουμε ευσυνείδητα και με λογική μπορεί να βρεθεί μια φόρμουλα σε μία λογική "kazan-kazan" (win-win, όπου θα είναι όλοι κερδισμένοι), η οποία που θα προστατεύει τα δικαιώματα όλων των πλευρών».

Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι το Oruc Reis θα συνεχίσει τις σεισμικές έρευνες μέχρι τις 23 Αυγούστου.

Ο Ερντογάν επανέλαβε την πάγια τουρκική θέση για την επήρεια τουΚαστελόριζου στην ΑΟΖ:

«Η στάση της Ελλαδας στο Αιγαίο και την Μεσόγειο είναι κακόβουλη. Δεν μπορεί να δοθεί εξήγηση με την κοινή λογική η απαίτηση για δικαιοδοσία επί του θαλάσσιου χώρου μέσω του Καστελόριζου, το οποίο απέχει από τις τουρκικές ακτές δύο χιλιόμετρα και από την ηπειρωτική Ελλάδα 580 χιλιόμετρα. Ο ισχυρισμός ότι ένας χώρος 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων μπορεί να κατέχει θαλάσσιο χώρο 40 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι αστείος και αβάσιμος».

Το προφανές ερώτημα είναι πώς μπορεί να γίνει ελληνοτουρκικός διάλογος με το Oruc Reis στην Ανατολική Μεσόγειο.

Προφανώς η Άνγκελα Μέρκελ στο αποψινό τηλεφώνημα της με τον Ερντογάν, θα προσπαθήσει να βρει την απάντηση στο ερώτημα.

Μια απάντηση όμως που θα πρέπει να ικανοποιεί και την Αθήνα, σε μια λογική… kazan-kazan.

Η «επέμβαση» Μακρόν

Η Αθήνα αισθάνεται σήμερα πιο ενισχυμένη μετά τη «σφήνα» του Εμανουέλ Μακρόν.

Ο Γάλλος πρόεδρος έκανε τη δική του κίνηση, ενισχύοντας τη γαλλική στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, με μια φρεγάτα, ένα ελικοπτεροφόρο και δύο μαχητικά Rafale.

Μάλιστα τα γαλλικά πολεμικά πλοία συμμετείχαν σε άσκηση μαζί με το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, η οποία εκτυλίχτηκε και σε μέρος της περιοχής της τουρκικής Navtex.

Η Γαλλία δηλαδή δήλωσε δηλαδή έμπρακτα την πρόθεσή της να μη επιτρέψει την ισχυροποίηση της τουρκικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσογειο.